Jak nasze przekonania i odczucia wpływają na stres?

To od naszych przekonań i odczuć zależy, jak przyjmujemy sytuację stresową oraz jakie kroki podejmujemy, by radzić sobie ze stresem/fot. Fotolia
Na poziom stresu wpływają różne czynniki, w tym także nasze osobiste przekonania i odczucia. To od nich właśnie zależy, jak przyjmujemy sytuację stresową oraz jakie kroki podejmujemy, by radzić sobie ze stresem, a nawet – czy nasz układ odpornościowy będzie działał dostatecznie sprawnie, by wspierać nas w walce ze stresem.
/ 15.07.2011 11:32
To od naszych przekonań i odczuć zależy, jak przyjmujemy sytuację stresową oraz jakie kroki podejmujemy, by radzić sobie ze stresem/fot. Fotolia

Racjonalne i irracjonalne przekonania

Wyniki badań z ostatnich lat nie pozwalają na jednoznaczne porównania i ustalenie, jaką rolę w sytuacji stresu pełnią racjonalne bądź nieracjonalne przekonania w powiązaniu z negatywnymi funkcjonalnymi lub dysfunkcjonalnymi odczuciami. David wraz z zespołem (2005) twierdzą, że odpowiedź jest trudna z wielu powodów metodologicznych, w tym z powodu mało precyzyjnego języka opisu emocji. Racjonalne przekonania są określane jako takie, dla których można znaleźć obiektywne, empiryczne oparcie, są pragmatyczne i odzwierciedlają raczej preferencje niż ograniczenia. Natomiast irracjonalne przekonania są definiowane jako te, dla których nie można znaleźć obiektywnego, empirycznego oparcia, nie są pragmatyczne i na ogół odzwierciedlają wymagania wobec siebie i innych (muszę, powinienem, jestem zobowiązany). Prawdopodobnie przekonania racjonalne oraz irracjonalne stanowią niezależne zjawiska. Oczywiste jest, że niskie irracjonalne przekonania nie wskazują na wysokie racjonalne przekonania, i dlatego powinny być badane w niezależnych skalach.

Zobacz też: Stres - jak sobie z nim radzić?

Funkcjonalne i dysfunkcjonalne odczucia

Dysfunkcjonalne odczucia ilustrują istotne problemy kliniczne, takie jak: lęk, depresja, złość, wina. Ponadto brakuje przekonujących danych empirycznych, że werbalnie referowane irracjonalne przekonania są zinternalizowane oraz że dana osoba w nie wierzy. Rozróżnienie pomiędzy dysfunkcjonalnymi i funkcjonalnymi odczuciami nie jest proste, a badania zdają się potwierdzać, że pozytywny i negatywny afekt to niezależne zjawiska. Odnosząc się do własnych badań, wspomniany wyżej zespół autorów podaje, że w stresujących sytuacjach, którą może stanowić ciężka choroba, wysoki poziom irracjonalnych przekonań może być odmiennie powiązany z dysfunkcjonalnymi negatywnymi odczuciami (negatywny afekt z wysokim poziomem wzbudzenia – na przykład furia, i negatywny afekt z niskim poziomem wzbudzenia – na przykład depresyjność, poczucie mniejszej wartości). Z drugiej strony w stresujących sytuacjach niski stopień irracjonalnych przekonań może być powiązany z funkcjonalnymi negatywnymi odczuciami (na przykład z przykrością).

Polecamy: Zmień przekonania, by pokonać stres!

Jak pomóc pacjentowi w stresie

W pracy klinicznej próba obniżenia czy całkowitej redukcji negatywnego afektu „jako całości”, choć dyskusyjna, wydaje się jednak bardziej zasadna aniżeli próba wydobycia pozytywnego afektu podczas stresujących wydarzeń. Jednak i tu głębsza analiza wskazuje, że wyeliminowanie negatywnego afektu podczas stresujących wydarzeń może być nieodpowiednie. Przykładowo: czy adaptacyjne byłoby odczuwanie obojętności, spokoju podczas stresującego wydarzenia? Cytowani autorzy uważają, że byłaby to redukcja motywacyjnych zasobów w walce ze stresorem przez zmianę funkcjonalnych negatywnych odczuć. Ponadto badania wykazały, że depresja jest powiązana z immunosupresją, ale smutek już nie, co może być ważną wskazówką dla oddziaływań terapeutycznych.

Reakcje na stres a układ immunologiczny

Pomimo, że aktualne badania zdają się potwierdzać wpływ afektu na system odpornościowy, nie jest to z pewnością jedyny rodzaj oddziaływania. Przyszłe badania mogą wyjaśnić rolę innych potencjalnych zmiennych, takich jak: siła samoregulacji i wydatkowanie energii w funkcjonowaniu układu immunologicznego.

Właśnie dystres i zmęczenie okazały się powiązane z niską odpornością, natomiast pozytywne zaangażowanie afektywne wiązało się z wyższą odpornością.

Fragment pochodzi z książki „Zmęczenie a zdrowie i choroba (perspektywa psychologiczna)” Gabrieli Chojnackiej-Szawłowskiej (Impuls, 2009). Publikacja za zgodą wydawcy.

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Redakcja poleca

REKLAMA