Lęk - emocja, stan czy naukowa zagadka?

Według relacji anorektyczki traktują jedzenie jako zagrożenie nie tylko dla swej upragnionej wagi, ale i "czystości". Anoreksja jest chorobą kontroli /fot. Fotolia
Czy lęk to stan czy emocja? Lekarze i psychologowie próbują sklasyfikować lęk i opisać go, by móc odkryć jakie motywy rządzą ludzkim strachem, a tym samym lepiej pomagać osobom, które na co dzień żyją w poczuciu niepokoju.
/ 24.05.2011 14:48
Według relacji anorektyczki traktują jedzenie jako zagrożenie nie tylko dla swej upragnionej wagi, ale i "czystości". Anoreksja jest chorobą kontroli /fot. Fotolia

Jak lekarze określają lęk?

W podręcznikach medycznych istnieją opisy trzech rodzajów lęku odnoszące się do czasu: lękanie się przeszłości, lękanie się chwili obecnej, lękanie się przyszłości.

Między różnymi postaciami lęku zachodzą następujące różnice genetyczne:

  • lęk witalny, którego źródłem jest własne ciało;
  • lęk realny, w którym niebezpieczeństwo zagraża ze strony świata zewnętrznego;
  • lęk sumienia – niebezpieczeństwo tkwi we własnej psychice, a źródłem jego jest konflikt bardziej prymitywnych i bardziej rozwiniętych dążeń i ich sposobów uzasadniania;
  • lęk egzystencjalny, w którym akcent pada na niemożność określenia jego treści;
  • lęk psychotyczny oraz lęk znamionujący choroby nerwowe (Hertl, 1983, s. 63).

Lęk w ujęciu psychologicznym

Psychologowie wyróżniają lęk – stan oraz lęk – cechę.

Pierwszy charakteryzuje się subiektywnymi, świadomie postrzeganymi uczuciami obawy i napięcia, którym towarzyszy związana z nim aktywacja lub pobudzenie autonomicznego układu nerwowego (Spielberger, 1966, za: Sosnowski, Wrześniewski, 1987, s. 3).

Drugi jest konstruktem teoretycznym, oznaczającym motyw lub nabytą dyspozycję behawioralną, która czyni jednostkę podatną na postrzeganie szerokiego zakresu obiektywnie niegroźnych sytuacji jako zagrażających i reagowanie na nie stanami lęku, nieproporcjonalnie silnymi w stosunku do wielkości obiektywnego niebezpieczeństwa (Spielberger, 1966, za: Sosnowski, Wrześniewski, 1987, s. 4).

Zobacz też: Jaki jest wpływ pracy mózgu i neuroprzekaźników na lęk?

Emocja pozytywna czy negatywna?

Powszechnie uznaje się lęk za emocję jedynie przeszkadzającą nam w życiu, której obawiamy się i unikamy konfrontacji z nią.

Jednak lęk pełni także pozytywną funkcję, organizując nasze życie psychiczne i nasze zewnętrzne działanie (Kopczyńska-Tyszko, 1999).

Pozytywna rola lęku rozpatrywana jest jako sygnał ostrzegawczy, który alarmuje o zbliżającym się, możliwym niebezpieczeństwie (Kohnstamm, 1989), przez co skłania ludzi do zachowań prozdrowotnych (Majewska i in., 1999).

Zobacz też: Zachowanie - składnik lęku

Fragment pochodzi z książki „Dziecko z chorobą nowotworową – problemy psychopedagogiczne” autorstwa Beaty Antoszewskiej, Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Tytuł, lead i śródtytuły są dziełem redakcji.

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Redakcja poleca

REKLAMA