Reakcja na ciężki stres
Reakcja na ciężki stres oraz uruchomienie różnych mechanizmów adaptacyjnych może wywołać różne zaburzenia, z nerwicą włącznie. W przypadku tej kategorii zaburzeń należy wziąć po uwagę nie tylko charakter prezentowanych przez pacjenta objawów, ale również zdarzenie, które jest bezpośrednią przyczyną ich pojawienia się.
Zaburzenia te można traktować jako dezadaptacyjne reakcje na ciężki, ostry lub przewlekły stres, które uniemożliwiają skuteczne radzenie sobie z nim. W konsekwencji prowadzą do trudności w funkcjonowaniu społecznym.
Ostra reakcja na stres
Ostra reakcja na stres (acute stress disorder – ASD) to przemijające zaburzenie o znacznym nasileniu, które rozwija się jako reakcja na wyjątkowy stres fizyczny lub psychiczny, u osoby nie przejawiającej uprzednio żadnego zaburzenia psychicznego, ustępujące zazwyczaj w ciągu godzin lub dni. Stresorem jest najczęściej wydarzenie związane z zagrożeniem bezpieczeństwa życia lub zdrowia pacjenta oraz jego bliskich.
Zaburzenia stresowe pourazowe
Zaburzenia stresowe pourazowe (posttraumatic stress disorder – PTSD) występują jako opóźniona i/lub przedłużona reakcja na wydarzenie lub sytuację stresową, o wyjątkowo zagrażającym lub katastroficznym charakterze, która mogłaby być traumatyczna prawie dla każdego (np. klęska żywiołowa, wojna, gwałt, obecność przy czyjejś gwałtownej śmierci).
Czynnikiem predysponującym są najprawdopodobniej cechy osobowości oraz obniżona możliwość radzenia sobie ze stresem. Do charakterystycznych objawów należą: powtarzające się epizody przeżywania ponownego urazu psychicznego w natrętnych wspomnieniach i/lub snach, poczucie odrętwienia, unikanie kontaktów z innymi osobami oraz sytuacji, które przypominałyby przeżyty uraz.
Zaburzenia stresowe pourazowe występują bezpośrednio po urazie, ale również po okresie utajenia, który może trwać kilka tygodni, a nawet kilkanaście miesięcy.
Zobacz też: Nerwica to jest napad!
Leczenie zaburzeń stresowych prowadzących do nerwicy
Leczenie ostrej reakcji na stres i zaburzeń adaptacyjnych oraz zaburzeń stresowych pourazowych zawsze musi być poprzedzone szczegółowym badaniem, dotyczącym oceny stanu psychicznego i somatycznego. Należy zawsze dokonać oceny poszczególnych elementów stanu psychicznego.
Obowiązuje zasada łączenia farmakoterapii z psychoterapią skoncentrowaną na urazie. Leki przeciwdepresyjne z grupy SSRI są skuteczne w zmniejszaniu nasilenia takich objawów, jak: natrętne wspominanie zdarzenia psychotraumatyzującego, unikanie i odrętwienie psychiczne oraz pobudzenie. Wykazano również, że psychoterapia poznawczo-behawioralna, a zwłaszcza przedłużona terapia ekspozycyjna, jest skuteczna w leczeniu zaburzeń powiązanych ze stresem.
Zobacz też: Jakie są objawy nerwicy?
Źródło: Wydawnictwo Continuo, „Podstawy Psychologii. Podręcznik dla studentów medycyny i kierunków medycznych”; pod red. M. Talarowskiej, Antoniego Florkowskiego, Piotra Gałeckiego; Rozdział 10. Wybrane zaburzenia psychiczne, Piotr Gałecki/pk/jm
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
