Czynniki genetyczne w schizofrenii
Udział czynników genetycznych w schizofrenii szacowany jest na około 60-70%, a pozagenetycznych na 20%. Ryzyko zachorowania w rodzinie osoby chorej na schizofrenię jest o 5-15% większe niż w populacji ogólnej (największe dla bliźniąt jednojajowych – 50%). Dziedziczona jest nie sama choroba, ale podatność na nią. Konsekwencją czynników genetycznych jest również budowa anatomiczna mózgu. Niektóre zmiany anatomiczne w strukturze mózgu, takie jak powiększenie komór mózgu oraz zmniejszenie objętości płatów czołowych mogą również sprzyjać wystąpieniu schizofrenii.
Czynniki neurochemiczne
Zaburzenia neuroprzekaźnictwa mózgowego, w szczególności układu dopaminergicznego, noradrenergicznego i serotoninergicznego mogą sprzyjać schizofrenii. Wzmożona aktywność dopaminergiczna w układzie limbicznym jest odpowiedzialna za objawy wytwórcze. Zmniejszona aktywność dopaminergiczna w płatach czołowych wywołuje objawy negatywne.
Teoria neurorozwojowa
U podłoża tej teorii leży przekonanie o wtórnym charakterze objawów schizofrenii wobec deficytów funkcji poznawczych, które spowodowane są uszkodzeniami w obrębie ośrodkowego układu nerwowego (OUN) pochodzącymi z okresu życia płodowego.
Zgodnie z założeniami tej teorii, grupą objawów schizofrenii, z którą zaburzenia funkcji poznawczych wykazują największe pokrewieństwo patogenetyczne i terapeutyczne, są objawy negatywne (spłycenie afektu, ubóstwo języka, apatia, anhedonia, wycofanie z kontaktów społecznych).
Zarówno dysfunkcje poznawcze, jak i grupa objawów negatywnych schizofrenii w największym stopniu są związane ze zmianami rozwojowymi ośrodkowego układu nerwowego. Czynniki doprowadzające do zmian rozwojowych mózgu powodują uszkodzenie podstawowych procesów poznawczych, które z kolei w późniejszym czasie stanowią podstawę do rozwinięcia się innych objawów psychopatologicznych schizofrenii.
Zobacz także: Schizofrenia – jak ją leczyć?
Neuroinfekcje a rozwój schizofrenii
Nie ma jednoznacznych dowodów na to, że zakażenie wirusem grypy jest przyczyną wad wrodzonych płodu. Pojawiają się jednak coraz liczniejsze doniesienia mówiące o związku między prenatalną ekspozycją na grypę a późniejszym rozwojem schizofrenii.
Wykazano, iż dzieci matek, które przebyły infekcję grypową w I trymestrze ciąży, są znacznie częściej zagrożone wystąpieniem schizofrenii i zaburzeń ze spektrum schizofrenii w wieku dorosłym. W wielu pracach naukowych zauważono współwystępowanie prenatalnych infekcji wirusem grypy oraz toksoplazmozy z osłabieniem pamięci operacyjnej i funkcji wykonawczych w grupie chorych z rozpoznaniem schizofrenii.
Przed schizofreniczne cechy osobowości
Do typów osobowości sprzyjających wystąpieniu schizofrenii zalicza się: cechy schizoidalne (wycofanie z kontaktów społecznych i chłód emocjonalny), cechy schizotypowe (dziwaczność myślenia i zachowania) oraz cechy paranoiczne (nieufność, upór, nadmierna wrażliwość).
Teorie psychologiczne
Najbardziej popularne są teorie systemowe, zgodnie z którymi istnieje zależność między cechami funkcjonowania rodziny, jako systemu, a zachorowalnością na schizofrenię. Do cech typowych dla tych rodzin zalicza się: zatarcie granic między rolami pełnionymi przez poszczególnych członków rodziny (np. dziecko rozwiązuje konflikty dorosłych i przyjmuje rolę rodzica), nadmierną zależność członków rodziny od siebie, zakaz wyrażania negatywnych emocji, izolację od otoczenia, nadmierną lojalność wobec członków rodziny, przekonanie o wrogości świata zewnętrznego.
Polecamy także: Schizofrenia to nie wyrok
Źródło: Wydawnictwo Continuo, „Podstawy psychologii. Podręcznik dla studentów medycyny i kierunków medycznych”; pod red. M. Talarowskiej, Antoniego Florkowskiego, Piotra Gałeckiego; rozdział 10: Wybrane zaburzenia psychiczne.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
